Noodhulpverlener Hielke Zantema over honger in Sudan

De humanitaire situatie in Sudan verslechtert snel, constateert noodhulpverlener Hielke Zantema, die net terug is uit het door oorlog verscheurde land. “Het zal alleen maar erger worden. Er is al weinig voedsel en door de oorlog worden er ook geen nieuwe gewassen verbouwd.”

Overweldigd door de nood in Sudan

Hielke Zantema is al naar heel wat crisisgebieden geweest in de jaren dat hij voor ZOA werkt. Hij zag verwoesting in Oekraïne, honger in Madagaskar en Zuid-Sudan, hielp aardbevingsslachtoffers in Indonesië. Toch heeft de schaal en ernst van de humanitaire crisis in Sudan hem verbijsterd. “De crisis in Sudan is echt gróót. De nood elders staat eigenlijk in geen verhouding tot wat daar gebeurt.”

Uitzichtloosheid

Hielke slikt. Er valt een stilte. De ruimte gevuld met ZOA-collega’s houdt de adem in. Zo hebben ze hun collega Hielke Zantema nog niet meegemaakt. Maar nu breekt er iets bij hem. “Fysiek ben ik terug, maar mentaal ben ik er nog niet helemaal.”

Tijdens de weekopening op het kantoor van ZOA in Apeldoorn vertellen collega’s die terugkeren uit rampgebieden regelmatig over hun ervaringen. Door het soort werk dat ZOA doet is dat wel vaker overweldigend. Maar van Hielke zijn we dat niet gewend: hij heeft al zoveel gezien en meegemaakt…

Dat is deze keer dus anders. De situatie in Sudan heeft hem – ook ruim een week nadat hij weer thuis is gekomen – nog stevig in de greep. “Het is de enorme schaal en de uitzichtloosheid die me hier raakt”, verklaart hij. “Het is heel belangrijk wat we doen, want ieder mens telt, maar dit is zo massaal. Er zijn ook relatief weinig hulporganisaties die zich daar wagen. Toen ik aankwam dacht ik: waar moet je beginnen om van betekenis te kunnen zijn? ”

Sinds zijn terugkomst hebben ook de media Hielke gevonden. Sudan is ontoegankelijk voor journalisten, waardoor de media afhankelijk zijn van de enkele hulpverleners die wel de situatie kunnen beschrijven. “En dan kunnen wij ook nog niet zelf het oorlogsgebied in. Dat is veel te gevaarlijk. Wel is er een lokaal ZOA-team actief in Darfur. Van hen horen we wel de verhalen over wat daar gaan de is.”

Interviews

Hielke heeft een jong gezin en merkt dat de overgang hem soms zwaar valt. “Als ik in het rampgebied ben mis ik mijn kinderen, als ik thuiskom zit vol met verhalen waar kleine kinderen niet op zitten te wachten. Dan werkt media-aandacht therapeutisch. Zo kan ik mijn verhaal kwijt en tegelijk Nederland er bewust van maken wat er aan de hand is in de wereld. En dat wij het zo ongelofelijk goed hebben.”

Tijdens zijn werk in Sudan werd hij geïnterviewd door het NOS Radio 1 Journaal. Daarna verscheen er een interview op de site van RTL nieuws en toen hij weer in Nederland was kwam er belangstelling van het Nederlands Dagblad en Trouw. “Het is niet alleen goed voor mijn welbevinden om erover te vertellen. Het is belangrijk dat er meer aandacht en hulp komt voor Sudan, juist omdat het zo immens is.”

Hongersnood

Het einde van de verwoestende oorlog is nog lang niet in zicht. Een resolutie van de Verenigde Naties om een staakt-het-vuren af te dwingen kreeg een veto van Rusland. “Miljoenen mensen zijn niet alleen verdreven van hun huizen, ook van hun boerenbedrijven en hun land. Op al dat land wordt er nu niet gezaaid, niet bemest en bewaterd en niet geoogst. En dat terwijl de voedselproductie van Sudan niet alleen belangrijk is voor het eigen land, maar ook voor buurlanden. Het is een hongersnood die je mijlenver ziet aankomen, maar bijna niet kunt stoppen.”

Op de weekopening weet Hielke zich te herpakken en vertelt hij wat hij heeft gezien en wat er professioneel nu nodig is. “Volgens een rapport van Clingendael sterven er tussen nu en over 12 maanden 6 miljoen mensen door de honger als de oorlog niet stopt en de voedseltoevoer zo slecht blijft”, vertelt hij kalm. “Het zijn kille cijfers waar we ons niks bij voor kunnen stellen. Maar ieder mensenleven telt. Het is onze roeping om er juist op dit soort plekken te zijn.”

Samen kunnen we mensen op de vlucht in Sudan helpen met voedsel, water en onderdak. Samen laten we hen weten dat ze niet alleen zijn.

Doneer hier